Een vreemdeling is iemand die niet de Nederlandse nationaliteit heeft. Een vreemdeling, anders dan een Europese onderdaan, die in Nederland woont, is alleen verzekeringsplichtig als hij een geldige verblijfsvergunning heeft.
Een niet-ingezetene is iemand die niet in Nederland woont maar wel (fysiek) in Nederland werkt. De zogenoemde grensarbeider. Op grond van zijn werkzaamheden in Nederland is hij verzekeringsplichtig.

Ja, de plaats waar iemand werkt is bepalend voor de verzekeringsplicht. Alleen in coronatijd is dit door het thuiswerken tijdelijk anders bepaald door de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Ja, om de verzekeringsplicht vast te kunnen stellen. Vanwege de 25% regel die de SVB hanteert is het belangrijk om te weten waar de werkzaamheden worden uitgevoerd. Dit blijkt niet altijd uit een salarisstrook. Bij onduidelijkheid is het aan de SVB om hier duidelijkheid over te geven.

De basisregel is dat grensarbeiders vallen onder de wetgeving van het werkland. Uitgezonderd zijn de grensarbeiders die alle werkzaamheden buiten Nederland doen. Dan is hij meestal niet verzekerd voor de Wlz. Iemand moet echt in Nederland werken. Als hij zijn werkzaamheden voor het Nederlandse bedrijf voor minimaal 25% van de overeenkomst in zijn woonland verricht, valt hij onder het wettelijk sociaal stelsel van het woonland.

Tijdens de coronatijd waarin wordt geadviseerd zoveel mogelijk thuis te werken, is de standplaats in het contract bepalend voor de verzekeringsplicht. Meer informatie hierover staat op de website van de SVB.

Op de website van forensische zorg is het Vadecum verstrekkingenpakket medische zorg van de Dienst Justitiële Inrichtingen te vinden. In bijlage 1 staat wanneer opschorten bij detentie wel en niet mag. Graag verwijzen wij hiernaar.

Een zorgverzekeraar gebruikt de gegevens uit de BRP om te bepalen of iemand verzekeringsplichtig is. Als de gegevens in de BRP niet juist zijn dan moet de aspirant verzekerde op een andere manier aantonen dat er verzekeringsplicht is. Denk aan een kopie van de verblijfsvergunning óf de uitkomst van een onderzoek van de SVB naar de verzekeringsplicht.

Gemoedbezwaarden hebben geen zorgverzekering. Zij betalen geen premie maar een vervangende bijdrage aan de Belastingdienst. Alleen als iemand een zorgverzekering heeft, premie betaalt, en een inkomen heeft onder een bepaald bedrag, kan deze persoon zorgtoeslag aanvragen. Dit wordt door de Belastingdienst bepaald.

Allereerst kan een dakloze ook verzekeringsplicht hebben in Nederland als hij een sociale, juridische, economische binding met Nederland heeft. Met een verklaring van de SVB kan hij die verzekeringsplicht laten zien. Hij moet zich dan verzekeren voor de basisverzekering. Als iemand (nog) geen woonadres heeft, kan hij zich met een briefadres inschrijven bij de gemeente. Het makkelijkst is dat het woonadres van iemand mag worden gebruikt als briefadres. Hiervoor moet de hoofdbewoner van het adres toestemming geven aan de gemeente. Het geven van een briefadres heeft geen gevolgen voor uitkeringen of toeslagen van de hoofdbewoner. De gemeente geeft informatie hoe te registreren met een briefadres. Wil niemand een briefadres geven? Vraag dan een briefadres aan bij een hulporganisatie of de gemeente. Meer informatie over het inschrijven met een briefadres in het BRP: zie het stappenplan van het Ministerie van binnenlandse zaken. Vanaf 1 januari 2022 is een gemeente verplicht een inwoner van zijn gemeente in te schrijven met een briefadres. Als er geen briefadresgever beschikbaar is, moet de gemeente zelf als briefadresgever optreden. Dat kan bijvoorbeeld het adres van het gemeentehuis zijn.

De zorgverzekering is een verplichte verzekering voor hen die tot de kring der verzekerden behoren. De omvang daarvan wordt op grond van artikel 2 van de Zorgverzekeringswet (Zvw) bepaald door de Wet langdurige zorg (Wlz). Wlz-verzekerd zijn onder andere Nederlands ingezetenen (artikel 2.1.1.1 sub a Wlz). Niet verzekerd zijn vreemdelingen die niet rechtmatig in Nederland verblijf genieten als bedoeld in artikel 8, onder a tot en met e en l van de Vreemdelingenwet 2000 (artikel 2.1.1.2 Wlz). Het ingezetenschap is afhankelijk van de juridische binding met Nederland. Zolang de aanvraag voor een verblijfsvergunning in behandeling is, bestaat over de verblijfsstatus geen duidelijkheid. Het rechtmatig verblijf staat pas vast op de datum waarop de beschikking van de verblijfsvergunning wordt afgegeven. Pas dan kan ook de juridische band met Nederland ontstaan. Een zorgverzekeraar is op grond van de wetgeving verplicht de zorgverzekering te laten ingaan op die datum als binnen vier maanden na de afgiftedatum van de verblijfsvergunning een zorgverzekering wordt afgesloten.

In een brief van de minister van VWS aan ZN van 6 september 2006 en de samenvatting Vreemdelingen, AWBZ verzekering en (sociale) ziektekostenverzekeringen in Nederland van het Ministerie van VWS, waarin voorgaande wordt bevestigd. Tevens verwijzen wij naar de bindende adviezen van de Geschillencommissie Zorgverzekeringen over de ingangsdatum van de zorgverzekering; GcZ, 11 februari 2015, SKGZ201302787 en GcZ, 27 juni 2012, SKGZ2011.02617. Deze bindende adviezen staan op www.skgz.nl/uitspraken.

Uiteraard kan iemand bij de SVB vragen de ingangsdatum van de verzekeringsplicht vast te stellen.

Het uitgangspunt is dat de ingangsdatum van de zorgverzekering gelijk is aan de afgiftedatum van de verblijfsvergunning. Helaas kan het voorkomen dat er een uitzondering is. Als de SVB een verklaring afgeeft dat de verzekeringsplicht start op een latere datum dan is dit de datum die in het kader van de bemiddeling wordt aangehouden. Volgens artikel 3.1.2 Wlz bepaalt de SVB immers vanaf welke datum iemand verzekeringsplichtig is.

De kans bestaat dat de zorgkosten terug moeten worden betaald. Of de premies worden betaald/verrekend met betaalde zorgkosten is afhankelijk van de situatie. Er zijn uitspraken dat een zorgverzekeraar de premie niet teruggeeft, omdat er kosten zijn gemaakt. Die kosten zijn gelijk aan de in rekening gebrachte premies. In die situaties moet de zorgverzekeraar wel aantonen welke kosten hij maakte. Elke situatie is anders en moet door de zorgverzekeraar worden beoordeeld. De SKGZ kan nagaan of de zorgverzekeraar juist heeft gehandeld.

Ook voor een pasgeboren baby moet er binnen 4 maanden na geboortedatum een zorgverzekering worden afgesloten. Gebeurt dit niet, komen eventuele gemaakte medische kosten voor eigen rekening. En ook zullen de ouders worden aangeschreven door het CAK. Elke verzekeringsplichtige die geen Nederlandse zorgverzekering heeft, dus dat geldt ook voor een baby, wordt door het CAK aangeschreven. En kan boetes krijgen als er geen zorgverzekering wordt afgesloten.

Binnen drie maanden dat de Ombudsman Zorgverzekeringen het dossier heeft gesloten, kan de klacht aan de Geschillencommissie Zorgverzekeringen worden voorgelegd voor een bindend- of niet-bindend advies.